อันธพาลชนะการเลือกตั้งเป็นประธานาธิบดีฟิลิปปินส์

ใจ อึ๊งภากรณ์

ในการเลือกตั้งที่พึ่งจบลงในฟิลิปปินส์ โรดริโก ดูเตอร์เต นักการเมืองอันธพาลจากเมืองเดวาวบนเกาะมินดาเนาว์ ได้รับเลือกเป็นประธานาธิบดีคนใหม่

ดูเตอร์เต เป็นนักการเมืองอันธพาลที่สนับสนุนมาตรการต่างๆ ที่ละเมิดสิทธิมนุษยชน โดยเฉพาะวิสามัญฆาตกรรมของคนที่ถูกกล่าวหาว่าเป็น “อาชญากร” องค์กรสิทธิมนุษยชนกล่าวหา ดูเตอร์เต ว่าในขณะที่เป็นนายกเทศมนตรีเมืองเดวาว ดูเตอร์เต ใช้กองกำลังนอกระบบเพื่อฆ่าทิ้งอาชญากรจิ๊บจ๊อยไป 1-2 พันคน ในจำนวนนั้นมีเด็กด้วย

กองกำลังนอกระบบดังกล่าวประกอบไปด้วยมือปืนรับจ้าง ตำรวจนอกเครื่องแบบ และอดีตนักรบของพรรคคอมมิวนิสต์(สายเหมา)

หลังจากที่ได้รับเลือกตั้ง ดูเตอร์เต อวดว่าอยากจะใช้ทหารและตำรวจฆ่าวิสามัญ “ผู้กระทำความผิด” เพื่อ “แก้ปัญหา” อาชญากรรม นอกจากนี้เขาเสนอว่าควรจะนำโทษประหาร ที่เคยยกเลิกไปในปี 2006 กลับมาใช้อีก โดยใช้วิธีผูกคอตาย และสำหรับนักโทษร้ายแรงจะผูกคอจนหัวหลุดจากร่างกาย

ลักษณะการเมืองของ ดูเตอร์เต เต็มไปด้วยความขัดแย้งในตัวเอง ในขณะที่เขาอวดว่าไม่กลัวที่จะละเมิดสิทธิมนุษยชนเพื่อจัดการกับอาชญากรรม และในขณะที่เขาพูดเหยียดสตรีเพราะมองว่าการฆ่าและข่มขืนแม่ชีออสเตรเลียในคุกเป็น “เรื่องตลก” เขากลับสนับสนุนองค์กรเกย์กะเทยทอมดี้

ดูเตอร์เต เป็นนักการเมืองฝ่ายขวาปฏิกิริยาที่พยายามพูดแบบซ้ายๆ เพื่อดึงคะแนนนิยมจากคนจน ยุทธศาสตร์ทางการเมืองแบบนี้ถูกใช้โดยพวกฟาสซิสต์ในอดีตและปัจจุบัน แต่ ดูเตอร์เต ไม่ใช่ฟาสซิสต์ ซอนนี่ มาเลนซิโอ นักเคลื่อนไหวฝ่ายซ้ายจากพรรค “พลังมวลชน” (Partido Lakas ng Masa) เสนอว่า ดูเตอร์เต เป็นนักการเมืองที่มีลักษณะคล้ายๆ วาน เพรอน ที่เคยเป็นประธานาธิบดีอาเจนทีนา เพรอนใช้รัฐช่วยคนจน แต่นิยมวิธีการเผด็จการ เขาพยายามนำสหภาพแรงงานมาเป็นพวกเพื่อควบคุมขบวนการแรงงาน แต่ในขณะเดียวกันสนับสนุนกลุ่มทุนใหญ่ ดูเตอร์เต ไม่ได้สนใจขบวนการแรงงานฟิลิปปินส์เท่าไร แต่เขาจะผสมการเมืองฝ่ายขวากับฝ่ายซ้าย

ซอนนี่ มาเลนซิโอ

ดูเตอร์เต ไปจับมือกับพวกคอมมิวนิสต์สายเหมาเจ๋อตุงที่การเมืองเสื่อมจนแยกแยะอะไรไม่ได้ เพราะมัวแต่หาโอกาสเข้าถึงผู้มีอำนาจไม่ว่าการเมืองจะก้าวหน้าหรือล้าหลัง นั้นคือจุดยืนของพวกคอมมิวนิสต์สาย สตาลิน-เหมา มานาน ดูเตอร์เต ประกาศว่าจะให้ตำแหน่งรัฐมนตรีในกระทรวงสิ่งแวดล้อม ทรัพยากรธรรมชาติ ปฏิรูปที่ดิน สังคมสงเคราะห์ และแรงงาน ให้กับพวกคอมมิวนิสต์เหล่านี้ แต่จะเป็นจริงแค่ไหนก็ต้องคอยดู ส่วน โฮเซ มาเรีย ซีซอน หัวหน้าพรรคคอมมิวนิสต์ที่ลี้ภัยในต่างประเทศก็ขานรับ ประกาศว่าอยากทำแนวร่วมกับดูเตอร์เต

ถ้าพวกคอมมิวนิสต์ได้ตำแหน่งเราไม่ต้องไปหวังว่าจะมีนโยบายก้าวหน้าแต่อย่างใด เพราะคอมมิวนิสต์สายเหมาในเนปาลหรือจีน หันไปรับแนวเสรีนิยมกลไกตลาดเต็มตัวแล้ว พวกนี้หมดความเป็นซ้ายไปนานแล้ว

ในฟิลิปปินส์ มันมีประวัติของการแต่งตั้งฝ่ายซ้ายเป็นรัฐมนตรีแรงงานเพื่อควบคุมแรงงานให้สยบยอม ในสมัยนางคอราซอน อากีโน มีการแต่งตั้งผู้นำจากสหภาพแรงงานฝ่ายซ้าย และพอเขาทำหน้าที่ให้นายทุนเสร็จ เขาก็ถูกปลดทิ้ง

จุดยืนของ ดูเตอร์เต เป็นจุดยืนของนักการเมือง “ขุนศึก” ที่ไม่สนใจอุดมการณ์หรือลัทธิทางการเมือง แต่ทำทุกอย่างเพื่อให้ตนเองมีอิทธิพล

หลายคนมองว่าเขาเป็นนักการเมืองที่มาจาก “ภายนอก” ของกลุ่มอภิสิทธิ์ชนที่ชอบผูกขาดการเมืองฟิลิปปินส์ แต่สหาย ซอนนี่ มาเลนซิโอ อธิบายว่ามันเป็นการเข้าใจผิด เพราะ ดูเตอร์เต มาจากตระกูลผู้มีอิทธิพลท้องถิ่น ซึ่งรวมอยู่ในกลุ่มอภิสิทธิ์ชน เพียงแต่ว่าเขาไม่ได้มาจากเกาะลูซอน และไม่ทำตัวเหมือนเป็น “ผู้ดีชั้นสูง” เท่านั้นเอง และพวกนักการเมือง “ผู้ดี” ก็เป็นอันธพาลในรูปแบบเนียนๆ

สหาย ซอนนี่ มาเลนซิโอ อธิบายต่อว่าชัยชนะของ ดูเตอร์เต เป็นผลจากความเบื่อหน่ายในพรรคการเมืองกระแสหลักที่ฝ่ายก้าวหน้าเรียกกันว่า “พรรคผ้าขี้ริ้ว” โดยเฉพาะพรรคเสรีนิยมของประธานาธิบดีนอยนอย อากีโน ลูกชายของนาง คอราซอน อากีโน ซึ่งรัฐบาลของประธานาธิบดีนอยนอย อากีโน ไม่ได้ทำอะไรเลยเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตสำหรับกรรมาชีพกับคนจน และไม่สามารถแก้ปัญหาอาชญากรรมที่ชนชั้นกลางเกรงกลัว นอกจากนี้ความอ่อนแอของพรรคฝ่ายซ้ายทำให้ไม่สามารถสร้างความหวังให้ประชาชนเพื่อเป็นทางเลือกอื่นได้

ซอนนี สรุปว่าฝ่ายซ้ายไม่ควรสนับสนุนทั้งสองฝ่ายคือพรรคเสรีนิยมหรือ ดูเตอร์เต ซึ่งผู้เขียนเห็นด้วย

อย่างไรก็ตามจุดยืนของพรรคมวชนมีบางส่วนที่เราควรวิจารณ์ เพราะเขามองว่าฝ่ายซ้ายต้องเดินไปเคียงข้างผู้ที่สนับสนุน ดูเตอร์เต และ “ศัตรูหลัก” ของมวลชนกรรมาชีพคือพรรคกระแสหลักแบบพรรคเสรีนิยม เขาอาจเสนอแบบนี้เพราะกลัวว่าพรรคกระแสหลักอาจอยากปลุกระดมให้มีรัฐประหาร แต่มันเป็นจุดยืนที่ไม่เป็นประโยชน์ในการสร้างกระแสฝ่ายซ้าย เพราะทั้งดูเตอร์เต และพรรคเสรีนิยมเป็นศัตรูของกรรมาชีพกับคนจน

ถ้าเปรียบกับการเมืองไทย ทักษิณมีส่วนคล้าย ดูเตอร์เต ในการละเมิดสิทธิมนุษยชนเพื่อสร้างภาพว่าเป็นผู้นำเข้มแข็ง และมีการเอาใจคนจนด้วยหลายนโยบายทั้งๆ ที่พรรคของทักษิณเป็นพรรคนายทุน แต่ทักษิณต่างจากดูเตอร์เตที่เขาไม่ใช่นักการเมืองขุนศึกหรือผู้มีอิทธิพลท้องถิ่น และเขาอาจฉลาดกว่าดูเตอร์เตบ้าง เพราะมีแผนสำหรับการพัฒนาสังคม

จุดยืนของฝ่ายซ้ายอย่างเราในไทยในอดีตคือเราคัดค้านทักษิณจากจุดยืนสังคมนิยม เราไม่ไปจับมือกับพันธมิตร และเมื่อมีการทำรัฐประหารเราเสนอคำขวัญ “ไม่เอารัฐประหาร ไม่เอาทักษิณ” และเราคงไว้จุดยืนนี้มาตลอดทั้งๆ ที่เราประกาศตัวเป็นส่วนหนึ่งของคนเสื้อแดงก้าวหน้าหลังจากที่เกิดรัฐประหาร

แต่ในฟิลิปปินส์มันยังไม่มีรัฐประหาร ดังนั้นไม่จำเป็นต้องไปกอดคอกับคนที่รัก ดูเตอร์เต

พรรคพลังมวลชนในฟิลิปปินส์ควรมีจุดยืน “ไม่เอาพรรคเสรีนิยม ไม่เอาดูเตอร์เต ไม่เอารัฐประหาร” เพื่อเสนอแนวสังคมนิยมเป็นทางเลือก เพราะการประกาศจุดยืนแบบนี้จะสร้างโอกาสในการถกเถียงกับคนจนที่หลงสนับสนุนดูเตอร์เต

[บทความของสหายซอนนี่ มาเลนซิโอ อ่านได้ที่นี่ http://bit.ly/1WEyXKb%5D

อ่านเพิ่มเรื่องฝ่ายซ้ายในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ได้ที่นี่ http://bit.ly/1sH06zu