ใจ อึ๊งภากรณ์
อ. ปิยบุตร แสงกนกกุล ดูเหมือนตามข้อมูลการเมืองสากลไม่ทัน เพราะพึ่งมาค้นพบพรรค“โพเดมอส” ในช่วงขาลง แล้วเสนอว่าเป็นทางออกสำหรับประเทศไทย [ดู http://bit.ly/2BTZgU8 ]
เหตุผลที่ อ.ปิยบุตรชื่นชม “โพเดมอส” มีดังนี้
- อ.ปิยบุตรอ้างว่า “การเมืองไทยไม่ได้มีอุดมการณ์ขวา-ซ้ายแบบยุโรป” อย่างไรก็ตามประเด็น ขวา-ซ้าย มันเป็นเรื่องชนชั้น ไม่ใช่วัฒนธรรม ในไทยมีชนชั้นให้เห็นอย่างชัดเจน และความขัดแย้งระหว่างเหลืองกับแดงเป็นเรื่องที่เกี่ยวโยงกับชนชั้นอีกด้วย
- อ.ปิยบุตรเสนอว่า “การเมืองไทยอยู่ในสภาวะแยกขั้วสิบกว่าปีแล้ว” ดังนั้นควรข้ามพ้นความขัดแย้งนี้ พูดง่าย เขาเสนอว่าคนรักประชาธิปไตยควรประนีประนอมกับคนที่เกลียดประชาธิปไตย ผลคือประชาธิปไตยครึ่งใบ
- อ.ปิยบุตรเสนอว่า โพเดมอส มีรูปแบบใหม่ แต่ในความเป็นจริงมันกลายเป็นพรรคที่ขาดประชาธิปไตยภายในและในกรณีการเรียกร้องอิสภาพของคาทาโลเนีย โพเดมอส เข้าข้างรัฐสเปนและพวกอนุรักษ์นิยมฝ่ายขวา
ขออธิบายเพิ่มว่า โพเดมอส มีปัญหาอะไรบ้างมาสองสามปีแล้วดังนี้
ในขณะที่พรรคฝ่ายซ้าย “ไซรีซา” ในกรีซ หักหลังประชาชนและยอมจำนนต่อกลุ่มทุนใหญ่ของสหภาพยุโรป โดยการยอมรับนโยบายเสรีนิยมรัดเข็มขัดที่ทำลายชีวิตของคนจนและกรรมาชีพ เราเห็นพรรค “โพเดมอส” (Podemos) ในสเปนขยับไปทางขวาภายในไม่กี่เดือนของการตั้งพรรคเมื่อสามปีก่อน และออกมาสนับสนุนจุดยืนแย่ๆ ของแกนนำ “ไซรีซา” คำถามง่ายๆ สำหรับไทยคือ เราต้องการเห็นพรรคที่ทรยศต่อผลประโยชน์ของคนจนหรือไม่?
เราต้องย้อนกลับไปดูที่มาที่ไปของการพยายามทดลองสร้างพรรคซ้ายใหม่ในยุโรปและที่อื่นๆ ในยุคนี้ ความพยายามดังกล่าวเกิดขึ้นเมื่อพรรคกระแสหลักทางซ้าย คือพรรคสังคมนิยมสายปฏิรูป ไม่ว่าจะเป็น “พรรคสังคมนิยมประชาธิปไตย” หรือ “พรรคแรงงาน” ในทุกประเทศของยุโรป หันไปรับนโยบายเสรีนิยมกลไกตลาดและการรัดเข็มขัดที่ให้ประโยชน์กับกลุ่มทุน นอกจากนี้มีการหันหลังให้กับการปฏิรูประบบหรือการปกป้องรัฐสวัสดิการ เรื่องมันแหลมคมยิ่งขึ้นเมื่อเกิดวิกฤตเศรษฐกิจโลกในปี 2008 และทุกรัฐบาลไม่ว่าจะมาจากซ้ายหรือขวา ก็ยอมรับนโยบายที่ทำลายมาตรฐานชีวิตของกรรมาชีพ เพื่อพยุงและเพิ่มกำไรของกลุ่มทุนและธนาคารต่างๆ ผลคือการเพิ่มอัตราว่างงาน และการตัดสวัสดิการ แต่ในขณะเดียวกันมีการเพิ่มรายได้และทรัพย์สินให้กับคนรวย นี่คือสาเหตุที่เกิด “สูญญากาศในการเมืองฝ่ายซ้าย”
ในขณะเดียวกันความไม่พอใจของชนชั้นกลางและนายทุนน้อยต่อสภาพเศรษฐกิจ ทำให้คะแนนนิยมพรรคกระแสหลักทางขวาลดลงด้วย ซึ่งเกิด “สูญญากาศในการเมืองฝ่ายขวา” ด้วย มันเป็นสภาพอันตรายเพราะพวกฟาสซิสต์เข้ามาฉวยโอกาสได้ง่ายขึ้น
ในสเปนวิกฤตเศรษฐกิจเกิดเมื่อฟองสบู่ในตลาดอสังหาริมทรัพย์แตก ซึ่งในไม่ช้าอัตราว่างงานในหมู่คนหนุ่มสาวพุ่งขึ้นถึง 60% และงานที่มีให้ทำก็เป็นงานแย่ๆ ที่จ่ายค่าจ้างต่ำ ปรากฏการณ์แบบนี้นำไปสู่การลุกฮือยึดพื้นที่กลางเมืองใหญ่ๆ เพื่อคัดค้านการรัดเข็มขัดของรัฐบาลพรรคอนุรักษ์นิยมและของพรรคสังคมนิยมปฏิรูปที่เข้ามาเป็นรัฐบาลแทนที่ในภายหลัง
การยึดพื้นที่กลางเมืองของพวกคนหนุ่มสาว “อินดิกนาดอส” (Indignados) ซึ่งแปลว่า “พวกที่โกรธเคือง” เป็นปรากฏการณ์ที่สร้างความหวังให้กับคนที่อยากต้านแนวเสรีนิยม แต่ความคิดทางการเมืองที่อยู่เบื้องหลังขบวนการนี้จะเป็นแนวอนาธิปไตย คือคัดค้านพรรคการเมือง ปฏิเสธระบบ และเลือกใช้ประชาธิปไตยทางตรงของรากหญ้าผ่านการมีส่วนร่วมในจตุรัสต่างๆ หรือพื้นที่กลางเมือง อย่างไรก็ตามการมีส่วนร่วมแบบนี้ยากลำบากสำหรับคนที่ต้องไปทำงานทุกวัน
เนื่องจาก “อินดิกนาดอส” เป็นขบวนการเคลื่อนไหวทางสังคมที่ไร้การจัดตั้งในรูปแบบพรรค มันย่อมมีขาขึ้นและขาลงเป็นปกติ ตอนนี้มันหมดสภาพแล้ว
ในปลายปี 2014 กลุ่มนักวิชาการที่นำโดย พาบโล อิกเลซีอัส (Pablo Iglesias) ได้ตัดสินใจก่อตั้งพรรค “โพเดมอส” โดยอาศัยสมาชิกคนหนุ่มสาวที่เคยร่วมในขบวนการ “อินดิกนาดอส” มีการเรียนบทเรียนสำคัญจากการลุกฮือแบบกระจัดกระจายตามแนวอนาธิปไตยว่ามันไม่มีเสถียรภาพในการต่อสู้ เขาจึงร่วมกันสรุปว่า “ขบวนการต้องมีพรรค” ต่อมาในการเลือกตั้งยุโรปและเลือกตั้งท้องถิ่นของสเปน พรรคนี้ได้สส.ในสภายุโรปกับผู้แทนในสภาท้องถิ่นมาหลายคน
ถึงแม้ว่าการตั้งพรรคใหม่นี้เป็นพัฒนาการทางการเมืองที่ดี แต่มันมีปัญหาที่ตามมาเนื่องจากการปฏิเสธความสำคัญของชนชั้น แกนนำของพรรค “โพเดมอส” มองว่าเขา “ก้าวพ้นการแบ่งแยกระหว่างซ้ายกับขวา” ไปแล้ว ซึ่งในรูปธรรมแนวความคิดโพสธ์โมเดอร์นอันนี้แปลว่าพรรคพยายามปกปิดความขัดแย้งทางชนชั้นระหว่างนายทุนกับกรรมาชีพที่กำลังเพิ่มขึ้นทุกวันท่ามกลางวิกฤตและนโยบายรัดเข็มขัด คำว่า “ฝ่ายซ้าย” หมายถึงกลุ่มคนที่ยืนเคียงข้างกรรมาชีพและคนจน และคำว่า “ฝ่ายขวา” หมายถึงกลุ่มคนที่ยึดนโยบายที่เป็นประโยชน์กับกลุ่มทุนและคนรวย สรุปแล้วพรรค “โพเดมอส” มีจุดยืนที่ไม่ชัดเจนว่าสนับสนุนผลประโยชน์กรรมาชีพกับคนจน หรือสนับสนุนกลุ่มทุนและคนรวย คือพรรคพยายามเอาใจคนชั้นกลางและกรรมาชีพคนจนพร้อมกัน แต่ไม่สนใจนำการต่อสู้ของกรรมาชีพในรูปธรรมเลย และมีการดึงนักธุรกิจมาร่วมอีกด้วย
เราต้องการพรรคที่ไม่สนับสนุนผลประโยชน์ของคนส่วนใหญ่ที่ยากจนในไทยหรือไม่?
อีกปัญหาหนึ่งของพรรค “โพเดมอส” คือการขาดประชาธิปไตยภายในในรูปธรรม เพราะในนามธรรมพรรคประกาศว่าอาศัยประชาธิปไตยทางตรง แต่เวลาลงคะแนนเสียงอาศัยการกดรับหรือไม่รับผ่านอินเตอร์เน็ดและโซเชียล์มีเดีย ผลในรูปธรรมคือไม่มีความชัดเจนว่าใครเป็นสมาชิกพรรค และคนชื่อดังที่สามารถออกความเห็นในสื่อต่างๆ ได้ดี มักจะได้ประโยชน์ มันเป็นการมีส่วนร่วมจอมปลอมที่ทำให้พรรคใช้นโยบายนำ “จากบนลงล่าง” มากขึ้น และพาบโล อิกเลซีอัส กลายเป็นหัวหน้าที่ถูกตรวจสอบไม่ได้และมีพฤติกรรมเผด็จการ
สรุปแล้วภายในไม่กี่เดือนพรรค “โพเดมอส” มีการแปรธาตุไปเป็นพรรคกระแสหลักที่ยอมรับเงื่อนไขของกลุ่มทุนมากขึ้น และเป็นพรรคที่นำโดยหัวหน้าโดยไม่มีประชาธิปไตยภายใน
ล่าสุด เมื่อคาทาโลเนียออกมาประกาศว่าอยากจะแยกตัวออกจากสเปนและตั้งสาธารณรัฐใหม่ “โพเดมอส” ก็ไปเข้าข้างรัฐสเปนและนักการเมืองอนุรักษนิยมฝ่ายขวาที่ต้องการปกป้องรัฐเดิมที่เคยสร้างในสมัยเผด็จการฟรังโก
อีกเรื่องที่เราต้องพิจารณาคือการเลือกตั้งในอนาคต เพราะเผด็จการได้ออกแบบระบบเลือกตั้งที่จำกัดเสรีภาพของพรรคการเมืองภายใต้ “ยุทธศาสตร์แห่งชาติ” มันแปลว่าการเน้นพรรคการเมืองที่สนใจแต่การเลือกตั้งในยุคนี้จะมีปัญหามาก ในระยะสั้นเราต้องการพรรคที่ทำงานกับนักเคลื่อนไหวรากหญ้า แทนที่จะไว้ใจระบบการเลือกตั้งภายใต้แผนเผด็จการ เราต้องเรียกร้องการเลือกตั้งที่เป็นประชาธิปไตยจริง แต่ในช่วงที่ไม่มี พรรคควรเคลื่อนไหวในการสร้างขบวนการเคลื่อนไหวของมวลชน
ด้วยเหตุนี้การเสนอว่า “โพเดมอส” เป็นรูปแบบที่ดีสำหรับประเทศไทยโดย อ.ปิยบุตร เป็นการเสนอที่จะพาคนไปสู่ทางตัน และเป็นการมองข้ามผลประโยชน์ของคนชั้นล่างในไทย ทั้งเกษตรกรและกรรมาชีพ ซึ่งคนเหล่านี้เป็นคนส่วนใหญ่ของสังคม ยิ่งกว่านั้นเป็นการมักง่ายไม่ศึกษาข่าวสากลที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา
ที่ตลกร้ายก็คือพรรคไทยรักไทยของทักษิณเคยเป็นพรรคที่พยายาม “ก้าวพ้นความขัดแย้งทางชนชั้น” โดยสร้างแนวร่วมระหว่างนายทุนใหญ่กับเกษตรกรรายย่อยและกรรมาชีพ
อ่านเพิ่ม http://bit.ly/2E8aTbL
Turnleft-Thailand 